Temat glutenu ciągle budzi sporo kontrowersji. W związku z licznymi pytaniami w tym temacie chciałabym dziś przedstawić jakie jest oficjalne stanowisko Ekspertów [1] w temacie wprowadzanie diety bezglutenowej u pacjentów ze zdiagnozowanym Hashimoto.
Dieta bezglutenowa w Hashimoto
Czy osoby z Hashimoto powinny wykluczyć gluten z diety? Tak, ale jedynie w przypadku zdiagnozowania u nich jednej z trzech jednostek:
- Celiakii (inaczej choroby trzewnej)
- Nieceliakalnej nadwrażliwości na gluten (NCNG)
- Alergii na pszenicę
Celiakia i Hashimoto
Występowanie związku pomiędzy celiakią a Hashimoto jest jednoznaczne i działa w obie strony (pacjenci z celiakią mają wyższe ryzyko chorób tarczycy i odwrotnie). Powodem tego jest wspólne tło autoimmunizacyjne obu jednostek chorobowych, za które odpowiadają głównie czynniki genetyczne.
Wśród pacjentów z chorobą Hashimoto, celiakia występuje znaczenie częściej (do 9%), niż pozostałej populacji osób (ok 1%). Zaleca się więc, że u osób z chorobami tarczycy (w tym również z chorobą Gravesa- Basedowa) przeprowadzić odpowiednią diagnostykę w kierunki celiakii.
U osób z Hashimoto celiakia występuje znacznie częściej, niż w populacji ogólnej, dlatego zaleca się przeprowadzenie diagnostyki w tym kierunku.
W celu diagnostyki celiakii należy oznaczyć we krwi w pierwszej kolejności przeciwciała anty-tTG2 w klasie IgA oraz badanie całkowitego stężenia IgA. Wyniki oznaczeń będą jednak miarodajne jedynie wtedy, kiedy przez okres min 6 tygodni przed badaniem spożywany był gluten.
Przy potwierdzeniu celiakii, konieczne jest prowadzenie ścisłej diety bezglutenowej do końca życia.
Nieceliakalna nadwrażliwość na gluten i Hashimoto
Diagnostyka
Diagnostyka tej jednostki chorobowej jest trudna i niejednoznaczna. Jednak warunkiem koniecznym jest wcześniejsze wykluczenie celiakii oraz alergii na pszenicę (testy skórne lub testy IgE z krwi). Dopiero po wykluczeniu tych dwóch jednostek chorobowych, zaleca się przeprowadzenie próby eliminacji glutenu na kilka tygodni, a następnie koniecznie próbę prowokacji, która polega na ponownym włączeniu składnika do diety i obserwacji zmian samopoczucia.
Można się również spotkać z zaleceniami oznaczenia przeciwciał przeciwko starej gliadynie w klasie IgG, których miano jest podwyższone u ok. 50% osób z NCNG. Jednak ze względu na niską swoistość tego testu, nie jest on rekomendowany do diagnostyki tej jednostki chorobowej.
Próbę eliminacji glutenu u osób z Hashimoto przeprowadzamy dopiero po wyeliminowaniu celiakii oraz alergii na pszenicę.
Próba eliminacji glutenu
Jeżeli planujesz podjąć takiej próby eliminacji gluten, koniecznie zrób to pod opieką dietetyka. Pomoże Ci on dobrze skomponować jadłospis, zwróci uwagę na produkty będące źródłem glutenu, które mogą być dla Ciebie zaskoczeniem, a co najważniejsze, obiektywnie oceni, czy ewentualna poprawa samopoczucia i/lub parametrów biochemicznych faktycznie jest wynikiem wykluczenia z diety glutenu.
Dlaczego dieta bezglutenowa może być niebezpieczna?
Jeżeli dieta bezglutenowa jest źle prowadzona i nieprawidłowo zbilansowana może doprowadzić do niedoborów (m.in. kwasu foliowego, żelaza, wapnia, błonnika i witaminy B12) oraz może zwiększyć ryzyko narażenia na arsen (ryż i jego przetwory) oraz mykotoksyny (kukurydza i jej przetwory). Ponadto, gotowe produkty „bezglutenowe” dostępne na półkach sklepowych są często produktami wysoko przetworzonymi, o wysokim IG i z dużą ilością nasyconych kwasów tłuszczowych.
Jeżeli więc nie mamy odpowiedniej diety, jak komponować taką dietę eliminacyjną, może przynieść ona stanowić dla nas dość duże niebezpieczeństwo.
Źle zbilansowana dieta bezglutenowa może stanowić zagrożenia dla naszego zdrowia.
Podsumowując:
- Jeżeli masz zdiagnozowaną chorobę tarczycy, warto przeprowadzić diagnostykę w kierunku celiakii.
- Zdiagnozowana celiakia zobowiązuje do rygorystycznego prowadzenia diety bezglutenowej do końca życia.
- Błędem jest prowadzanie diety bezglutenowej u osób z Hashimoto, bez wcześniejszej diagnostyki w kierunku celiakii i alergii na pszenicę.
- Obecnie brak dowodów, że dieta bezglutenowa u osób z Hashimoto, ale bez zdiagnozowanej celiakii korzystnie wpływa na przebieg choroby.
- Część osób z Hashimoto może jednak borykać się z trudną do zdiagnozowania NCNG, co może uzasadniać wprowadzenie u nich diety bezglutenowej.
- Źle prowadzona dieta bezglutenowa, może prowadzić do wielu niedoborów i spowodować wiele niekorzystnych skutków zdrowotnych.
Literatura:
- Zasadność stosowania diety bezglutenowej w chorobie Hashimoto: stanowisko Grupy
Ekspertów Sekcji Dietetyki Medycznej Polskiego Towarzystwa Żywienia Pozajelitowego, Dojelitowego i Metabolizmu (POLSPEN) https://zdk.wum.edu.pl/sites/zdk.wum.edu.pl/files/czerwiec_2018_stanowisko_polspen.pdf